10 tips voor kleine tuintjes

Vorig weekend legde ik in het Antwerpse op een half uur een moestuintje aan, het ene moment was er nog niks, het andere stond een strook van 1 op 5 bomvol groenten.
Zo snel kan dat gaan.

Ik verdeelde de strook in vier perken, elk perk schuift jaarlijks een plaats door zodat er minder kans is op plagen die in de bodem zouden kunnen achterblijven.
Niet alle groenten zijn even gevoelig voor eventuele bodemplagen, prei en ui (lookfamilie) komen best niet de eerste jaren op dezelfde plaats te staan, net zoals wortelen en selder (schermbloemfamilie) en de peulen uit de vlinderbloemfamilie, maar die komen sowieso toch al maar een keer voor in deze opstelling. Voor courgettes, mais, sla en veel andere groenten die niet zo lang op dezelfde plaats staan maakt het zo niet uit.

Bij kleine tuintjes moet je doordachter te werk gaan dan bij grote waar altijd wel ergens een plekje vrij is. Maar je kan wel een aantal truuken toepassen om de opbrengst te verhogen. Ik dacht: misschien ook eens iets voor op den blog. Zo ben ik hier op den duur rond met moestuingeblog en kan ik eindelijk terug overschakelen op genaai.


Truuk 1: Combineer
In plaats van twee bedden vol te zetten met twee verschillende groenten kan je soms ook beide groenten samenbrengen op één bed. Het meest gekende voorbeeld is dat van De Drie Zusters, mais, boontjes en pompoen. Boontjes gebruiken mais als een klimsteun, de pompoen die in het midden wordt geplant bedekt de grond (waar bonen en mais toch niks te zoeken hebben) en zorgt zo tegelijk voor een goede onkruidbestrijding en verbetert het vochthoudend vermogen van de bodem (doordat de zonnestralen niet tot aan de grond kunnen).

Truuk 2: Denk 3D
Boontjes hebben altijd steun nodig maar er zijn nog wat planten die zouden klimmen moesten ze kunnen, pompoenen bijvoorbeeld, tegen de mais heb ik ze nog nooit zien opklimmen, maar de steun van deze (krakkemikkige) piramide gaan ze zeker benutten. Zorg dus in jouw tuin voor een stevigere constructie.
In plaats van te kiezen voor pompoenen zou je ook voor een komkommerplant kunnen gaan, misschien best eentje met gele of witte vruchten zodat je niet te hard moet zoeken in de wirwar van groene bladeren.

Tip: Plant bloemen
Pompoenen en komkommers moeten bestoven worden door bijen of andere insecten voor er een vrucht begint te groeien, in een omgeving met weinig bloemen kan het gebeuren dat er maar weinig of misvormde vruchten gevormd worden. In mijn tuin kies ik voor eetbare bloemen zoals goudsbloem, komkommerkruid of Oost-Indische kers, hier werd het iets uit een plantencentrum, iets giftig blijkbaar, zou ik voor de rest niet aanbevelen, zeker niet met kinderen in de buurt.


Truuk 3: Benut alle vrije ruimte
Groenten zoals kolen, prei, selder, pompoenen, ... groeien maar traag, het duurt een aantal maanden voor ze volgroeid zijn, benut in tussentijd de lege ruimte rond deze groenten door het vol te zetten met snelgroeiende groenten zoals paksoi, radijs, raapjes, kruiden, rucola, raapsteel, sla en andere blaadjes.

Tip: Oogst groenten jonger dan dat je ze in de winkel koopt.
Radijsjes, raapjes, bietjes, maar van ook courgetten, sla, bladkool kan je veel sneller beginnen oogsten dan te wachten tot ze het winkelformaat bereiken, zeker bietjes, raapjes, radijzen en courgetten zijn veel fijner van smaak als ze kleiner zijn.

Truuk 4: Kies voor plukgroenten
Van het moment je een savooikool plant kan je de volgende maanden niet veel meer doen dan er naar kijken tot het moment is aangebroken om de kool te oogsten. Plant je daarentegen een bladkool zoals boerenkool of palmkool kan je na een paar maand al beginnen oogsten, in het begin oogst je met mondjesmaat de grootste bladeren, na een tijdje hou je het niet meer bij. Naast de grote bladeren aan de hoofdstengel maken bladkolen kleinere scheuten met fijne blaadjes die je zelfs rauw kan eten. En dit een heel jaar door!
Je zou het op het eerste zicht niet zeggen maar broccoli is ook een plukgroente, de grote bloemknop verschijnt al vroeg in de zomer, maar daarna maakt de plant non-stop nieuwe kleine scheuten aan. En nog stopt het niet want van broccoli kan je ook de bladeren eten, bladkool én broccoli in één.
Waauwie!

Andere plukgroenten: Van elke slasoort kan je steeds de buitenste bladeren oogsten, zolang je een aantal bladeren aan de plant laat zal de plant blijven blad aanmaken. Ook van selder, snijbiet, paksoi, chinese kool oogst je steeds de buitenste bladeren voor een continue groei tot aan de eerste strenge vorst.
En boontjes, erwten en courgette blijven veel langer productief als je regelmatig oogst.

Truuk 5: Eet anders
Hierboven las je al dat je van broccoli (en alle andere kolen) de bladeren kan eten, maar er zijn nog plantendelen die normaal op de composthoop belanden en eigenlijk gewoon zouden kunnen gegeten worden, van het loof van wortels kan je pesto maken, dat van radijzen kan mee door de pasta of stomp. Van bietjes, uien, sjalotten of knoflook kan je het loof oogsten zolang de planten in de tuin staan. En als die bladkool tot het voorjaar in de tuin blijft staan begint de plant net zoals bij een broccoli ook kleine scheuten aan te maken, de scheuten die niet geplukt worden, worden bloemetjes voor op de sla en wat later worden de bloemetjes zaadpeulen die lekker pittig smaken, een beetje zoals radijs.
Ongekende mogelijkheden én smaken die moestuin.


Truuk 6: Zaai in een kromme lijn
Want kromme lijnen zijn langer dan rechte, iedereen die wel eens drinkt is al tot die conclusie gekomen, het duurt veel langer voor je thuis bent.
En in de holtes die ontstaan kan je nog andere groenten zaaien, hier staat er selder bij de prei.

Truuk 7: Oogst om en om
Prei, bietjes en uien kan je veel dichter op elkaar zaaien of planten dan aangegeven als je om en om oogst. De overblijvende planten krijgen zo wel de ruimte die ze nodig hebben om uit te groeien tot stevige planten.

Truuk 8: Kies voor niet-alledaagse of dure groenten
En dat staat dan onder een foto met een courgetteplant. Maar het is waar, want wat verkopen ze in de winkel? Courgettes van 20 tot 25 cm groot, allemaal netjes op een rij, terwijl een courgetteplant zeer exclusieve groenten kan voortbrengen, wat te denken van kleine courgettes, zo dun gesneden dat ze rauw kunnen gegeten worden met juist wat olijfolie over zich heen, of courgettebloemen om gevuld of rauw op slaatjes te eten, wordt nergens verkocht, en als ze wel te koop aangeboden worden zijn ze schandalig duur. Hetzelfde met erwten, peultjes en mais. En wat te denken van palmkool en snijbiet, dat wordt zelfs niet verkocht in de winkel terwijl ze poepsimpel te telen zijn.
Tomaten zijn dan weer niet zo poepsimpel te telen in de volle grond, zonder afdak krijgen ze al snel last van schimmels en andere miserie, voor tomaten schakel je best over op truuk 10.

Nog eens truuk 2: Denk 3D
Een courgetteplant vraagt veel ruimte, maar in plaats van de plant de nodige ruimte te geven kan je hem ook aanbinden, de vruchten verschijnen namelijk steeds boven elkaar zoals tomaten aan een tomatenplant, hopen plaats win je zo.

Nog eens truuk 3: Benut alle vrije ruimte
Rond de courgette en prei staat sla en spinazie, die zijn al lang geoogst tegen dat de hoofdteelt meer plaats nodig heeft.


Truuk 9: Vermijd lege plekken
Want lege plekken, daar kan je niks van oogsten.
Er zijn heel wat groenten die je kan voorzaaien in potjes, sla, bietjes, venkel, boontjes, erwten, spinazie, andijvie, paksoi,... door altijd wat van deze groenten in potjes in voorraad te hebben kan je meteen lege plekken van net geoogste groenten opvullen. Veel efficiënter wordt het niet, dames en heren.

Truuk 10: Zaai en plant in potten
Je kan misschien niet overal zomaar een moestuin aanleggen, maar je kan wel overal een pot zetten, al was het maar zo'n lange smalle op de vensterbank. Vul potten met tomaten, aardappelen, wortelen, aardbeien, bietjes, sla, kruiden en al de rest waar geen plaats voor is. Vaak zal je minder last hebben van plagen dan in volle grond. Je moet dan weer wel zeer regelmatig gieten, dat hoort er bij, het kan niet altijd win/win zijn.